Γι' αυτό η αντιμετώπιση των ιδεολογημάτων της άρχουσας τάξης που προβάλλονται από διάφορα μέσα και διαφορετικές πλευρές είναι ένα από τα κρίσιμα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν, για να γίνουν οι αγώνες ακόμα πιο αποτελεσματικοί, για να οργανωθεί σε βάθος και να κλιμακωθεί η ταξική πάλη.

Ιδού ορισμένες από τις ιδεολογικές «κατασκευές» της πλουτοκρατίας και όσων την υπηρετούν:

Ο ισχυρισμός αυτός διατυπώθηκε από την πρώτη στιγμή που υπεγράφη το Μνημόνιο, συνοδεύτηκε μάλιστα από φαιδρότητες πως δήθεν η κυβέρνηση διαπραγματεύεται με την τρόικα, ότι αντιστέκεται στις έξωθεν πιέσεις, στους «κακούς» δανειστές κλπ.

Είναι προφανές ότι όλα τα παραπάνω υπηρετούσαν την ενορχηστρωμένη προπαγανδιστική προσπάθεια της κυβέρνησης να αποσείσει τις ευθύνες της, να εμφανιστεί ότι αυτή δε μετέχει του αίματος και ούτε λίγο ούτε πολύ βρίσκεται και η κυβέρνηση στη θέση του θύματος και όχι του θύτη. Και ακόμη περισσότερο: Οτι στην κυβέρνηση έλαχε ο κλήρος της Ιστορίας να πάρει σκληρές μεν, αλλά αναγκαίες αποφάσεις. Δηλαδή, η κυβέρνηση όχι μόνο δεν είναι υπεύθυνη για την πολιτική και τα μέτρα που αποφασίστηκαν, αλλά είναι και ο «από μηχανής θεός», αυτός που αναλαμβάνει να δώσει τη λύση στο ελληνικό δράμα και να «σώσει» τη χώρα!

Η προπαγάνδα αυτή δεν περιορίζεται μόνο στην άμεση πολιτική σκοπιμότητα «να βγάλει λάδι» την κυβέρνηση. Πηγαίνει ακόμα πιο βαθιά, επιχειρεί να αποκρύψει τον πραγματικό και ταξικό χαρακτήρα των μέτρων, γιατί επιβάλλονται και ποιους εξυπηρετούν. Γιατί η απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα θα οδηγούσε τους εργαζόμενους σε τελείως διαφορετικά συμπεράσματα απ' αυτά που βολεύουν την κυβέρνηση και όσους τη στηρίζουν. Γιατί κάθε λογικός άνθρωπος αντιλαμβάνεται ότι το μνημόνιο δεν επιβλήθηκε για να σωθεί η χώρα, αλλά για να πληρωθούν οι δανειστές και όχι μόνο. Οτι η κυβέρνηση για να μην «πέσουν έξω» ή για να μην καταγράψουν ορισμένες απώλειες στα χαρτοφυλάκιά τους μια χούφτα τραπεζίτες και κατ' επέκταση τα μονοπώλια στην παραγωγή, το εμπόριο, επέλεξε να βυθίσει τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα στη φτώχεια και στην ανέχεια. Το γεγονός μάλιστα - που αποτυπώνεται και στο ίδιο το Μνημόνιο - ότι η χώρα θα παραμείνει σιδηροδέσμια των δανειστών της και μετά την αποπληρωμή του σημερινού χρέους, είναι μια ακόμη απόδειξη ότι το χρέος ήταν μόνο το πρόσχημα.

Το ουσιαστικό ζήτημα είναι η αύξηση της ανταγωνιστικότητας που απαιτεί πάμφθηνη εργατική δύναμη. Γι' αυτό και οι αντεργατικές αναδιαρθρώσεις, όπως δραστική μείωση μισθών και συντάξεων, η αύξηση των ηλικιακών ορίων συνταξιοδότησης, η πλήρης εμπορευματοποίηση της Υγείας - Πρόνοιας, η συνεχής επέκταση των ελαστικών μορφών εργασίας, η αύξηση του απλήρωτου χρόνου δουλειάς, οι αυξήσεις ΦΠΑ και έμμεσων φόρων, των εισιτηρίων στις συγκοινωνίες και στα διόδια κλπ.

Το χρέος ήταν η ευκαιρία που αναζητούσαν η πλουτοκρατία, τα μονοπώλια, ντόπια και ξένα, για να περάσουν «διά πυρός και σιδήρου» την εργατική τάξη, τους φτωχούς αγρότες, ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους και όλα τα δικαιώματά τους. Γιατί η διαχωριστική γραμμή δε βρίσκεται ανάμεσα στην Ελλάδα και στους ξένους, στους μέσα και στους έξω, στην καλή κυβέρνηση και στους κακούς ξένους που πιέζουν, αλλά ανάμεσα στα συμφέροντα των μονοπωλίων και τα δικαιώματα του λαού. Αυτή τη διαχωριστική γραμμή επιχειρούν να σβήσουν όσοι παράγουν και αναπαράγουν τον ισχυρισμό της επιβολής των μέτρων από την τρόικα.

Αλλωστε, ένα ένα τα μέτρα και όλα μαζί δε θίγουν γενικά και αφηρημένα τη χώρα, όπως ισχυρίζονται οι κονδυλοφόροι του μνημονίου. Επιβάλλονται σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων, αλλά είναι μέτρα υπέρ των επιχειρηματικών ομίλων. Το Ασφαλιστικό δε θίγει τις επιχειρήσεις, αλλά τους ασφαλισμένους. Δε στερεί τη σύνταξη από τους βιομηχάνους, οι επιχειρήσεις των οποίων σε ποσοστό 25% δεν πληρώνουν ούτε τις εισφορές που παρακρατούν, αλλά από τους εργάτες που τους κόβουν τη σύνταξη. Οι ανατροπές στις εργασιακές σχέσεις, η κατάργηση των συμβάσεων, η μείωση των μισθών, η επέκταση της ευελιξίας είναι μέτρα συγκεκριμένα κατά των εργαζομένων και υπέρ της μεγαλοεργοδοσίας. Και όλα αυτά επιβλήθηκαν και από την κυβέρνηση με τη βοήθεια της τρόικας. Μαζί τα συνέταξαν, μαζί τα αποφάσισαν, από κοινού τα επιβάλλουν. Είναι μέτρα εν πολλοίς προαποφασισμένα. Περιέχονται στο ίδιο το κυβερνητικό Πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ και όχι μόνο. Εχουν τη ληξιαρχική πράξη γέννησης στο Μάαστριχτ, στη Λισαβόνα, στη στρατηγική «ΕΕ-2020», σε όλα τα ντοκουμέντα και τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Είναι αυτό που ετοιμάζονται να συμφωνήσουν στη Σύνοδο Κορυφής, το «σύμφωνο ανταγωνιστικότητας», μετά και την προτροπή της Γερμανίας που καυχιέται πως συγκράτησε τα τελευταία 10 χρόνια το εργατικό κόστος επιβάλλοντας τις ίδιες αντεργατικές ρυθμίσεις, χωρίς μνημόνιο και τρόικα.

2. Η κυβέρνηση, η αστική προπαγάνδα προβάλλουν την άποψη ότι οι αντεργατικές αναδιαρθρώσεις είναι μονόδρομος για την αντιμετώπιση των κρατικών χρεών, που αν δεν αντιμετωπιστούν θα χρεοκοπήσει η οικονομία, επομένως και οι εργαζόμενοι, ο λαός. Είναι αλήθεια;

Τα βάρβαρα αντιλαϊκά μέτρα δεν έχουν σχέση με τα ελλείμματα και τα χρέη. Τα ελλείμματα οφείλονται στις παροχές και φοροαπαλλαγές στο μεγάλο κεφάλαιο, στο κόστος της ενσωμάτωσης της Ελλάδας στην ΕΕ, που συνοδεύεται από τη συρρίκνωση της βιομηχανικής παραγωγής, τη στασιμότητα της αγροτικής παραγωγής, τη μεταφορά κεφαλαίων στις εξωτερικές αγορές, γενικότερα τις συνέπειες της απελευθέρωσης της αγοράς, και στον ανταγωνισμό. Στις στρατιωτικές δαπάνες για τους επιθετικούς ιμπεριαλιστικούς σκοπούς. Στο κόστος των Ολυμπιακών Αγώνων (κόστος έργων, κόστος διεξαγωγής τους) από τους οποίους ωφελήθηκαν μόνο οι επιχειρηματικοί όμιλοι. Και τα χρέη οφείλονται στο γεγονός ότι το κράτος χρεώνεται, για να πληρώνει όλα τα παραπάνω. Επομένως, είναι μεγάλο ψέμα ότι τα μέτρα θα αντιμετωπίσουν το χρέος που δημιούργησαν οι κυβερνήσεις του κεφαλαίου, δίνοντάς του χρήμα για να γιγαντώνεται.

Δεκάρα τσακιστή δε θα μπει στα κρατικά ταμεία από τις αντεργατικές αναδιαρθρώσεις. Τι κερδίζουν τα κρατικά ταμεία π.χ. από τη μείωση των μισθών στον ιδιωτικό τομέα; Ολα τα αντεργατικά, αντιλαϊκά μέτρα έχουν σχέση με τη διαχείριση της βαθιάς οικονομικής κρίσης του καπιταλισμού και την έξοδο της καπιταλιστικής οικονομίας απ' αυτήν σε βάρος της εργατικής τάξης, του λαού και σε όφελος του κεφαλαίου. Τι κάνουν τα μέτρα; Μειώνουν την τιμή της εργατικής δύναμης. Οι εργάτες φτηναίνουν για το κεφάλαιο. Οι καπιταλιστές καταναλώνουν λιγότερο κεφάλαιο για την αγορά της, δηλαδή πληρώνουν τους εργάτες αρκετά λιγότερο απ' αυτό που χρειάζεται η εργατική οικογένεια για να καλύψει τις ανάγκες της. Επιδίωξή τους είναι να αυξάνουν την εκμετάλλευση, για να αυξάνεται η ανταγωνιστικότητα και η κερδοφορία του κεφαλαίου. Δεν είναι τυχαίο ότι στην ερχόμενη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ ετοιμάζουν το λεγόμενο Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας. Και τα μέτρα είναι μόνιμα, ενώ συνεχώς θα παίρνονται νέα. Για την εργατική τάξη, το λαό, διέξοδος από την κρίση είναι η αντιμονοπωλιακή πάλη, με στόχους για την ικανοποίηση όλων των αναγκών του, πάλη να μην πληρώσει ο ίδιος την κρίση και το χρέος, που δημιούργησε η πλουτοκρατία ληστεύοντάς τον. Τώρα να απεγκλωβιστεί από τα κόμματά της, να αντεπιτεθεί οργανωμένα για ριζικές αλλαγές στην οικονομία, πάλη που να οδηγεί στην ανατροπή του καπιταλισμού, στη λαϊκή εξουσία και οικονομία, με αποδέσμευση από την ΕΕ.

3. Οι απεργίες αυξάνουν τα ελλείμματα, υπονομεύουν την οικονομία αναφωνεί ο αστικός Τύπος. Γιατί;

Η οικονομία δεν είναι ουδέτερη ούτε ωφέλιμη για όλους. Είναι καπιταλιστική, αναπτύσσεται και δρα με κριτήριο το νόμο του κέρδους και εκμεταλλεύεται την εργατική τάξη για να το πετύχει. Ο πλούτος των καπιταλιστών βγαίνει από τη δουλειά των εργατών.

Επομένως, αυτό που υπονομεύεται είναι όχι η οικονομία γενικά, αλλά τα κέρδη των μεγαλοεπιχειρηματιών. Αλλά ίσα ίσα αυτό τους ασκεί πίεση, με βάση το συσχετισμό δύναμης στο εργατικό κίνημα, για να κάνουν πίσω από την αντεργατική επίθεση, να κάνουν κάποιες παραχωρήσεις στις εργατικές διεκδικήσεις. Οι απεργίες υπονομεύουν τους μεγαλοεπιχειρηματίες και πρέπει να τους υπονομεύουμε ώσπου να απαλλοτριώσουμε την ιδιοκτησία τους.

Τα ελλείμματα και τα κρατικά χρέη τα δημιούργησε η πολιτική των κυβερνήσεων των καπιταλιστών με τις φοροαπαλλαγές προς αυτούς, τις επιδοτήσεις για να επενδύουν, για να κάνουν εξαγωγές εμπορευμάτων και κεφαλαίων (έχουν επιδοτηθεί με νόμους για να μεταφέρουν κεφάλαια και επιχειρήσεις στα Βαλκάνια, επιδοτούνται με προγράμματα της ΕΕ για να αυξάνουν τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες), με τις δημόσιες επενδύσεις για έργα υποδομής που χαρίζονται στους καπιταλιστές (π.χ. έργα όπως η Αττική Οδός, η γέφυρα Ρίου - Αντιρρίου, το αεροδρόμιο έγιναν με μόνο 9,5% κεφάλαια των εταιρειών που τα εκμεταλλεύονται και κερδοφορούν, τα άλλα ήταν δάνεια με εγγύηση του Δημοσίου και λεφτά της ΕΕ και του κράτους).

Ο λαός δεν αυξάνει τα ελλείμματα, ίσα ίσα τον χρεοκοπεί η πολιτική μείωσης μισθών - συντάξεων, η εμπορευματοποίηση Υγείας, Πρόνοιας, Παιδείας, η ελαστικοποίηση του χρόνου εργασίας, η αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης, η τεράστια αύξηση των έμμεσων φόρων και του ΦΠΑ, οι αυξήσεις στα εισιτήρια και στα διόδια κλπ. Επομένως, ο λαός υπονομεύεται στο εισόδημά του, που σε συνδυασμό με την ανεργία τον στέλνει στον Καιάδα.

Αλλωστε, η καπιταλιστική οικονομία υπονομεύεται από την κρίση και όχι από τις απεργίες. Αλλά η κρίση είναι αποτέλεσμα της υπερσυσσώρευσης κεφαλαίων που δεν μπορούν να επενδυθούν, υπερπαραγωγής εμπορευμάτων που δεν μπορούν να πουληθούν, και οφείλεται στην τεράστια αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης, δηλαδή την τεράστια κερδοφορία. Και για να την αντιμετωπίσουν, ρίχνουν τις συνέπειες στις πλάτες των εργαζομένων με τις αντεργατικές αναδιαρθρώσεις μείωσης της τιμής της εργατικής δύναμης, δηλαδή που κάνουν φτηνό τον εργάτη φορτώνοντας τα βάσανα της φτώχειας και της εξαθλίωσης στην οικογένειά του, προκειμένου να μη χάσουν οι μεγαλοεπιχειρηματίες. Καταστρέφουν την εργατική δύναμη για να σωθεί από την καταστροφή της κρίσης όσο γίνεται το κεφάλαιο.

4. Και ενώ οι εκπρόσωποι της πλουτοκρατίας ωρύονται και βυσσοδομούν κατά των απεργιών και των απεργών, ταυτόχρονα επιχειρούν να τις υπονομεύσουν και από μια άλλη σκοπιά: Οτι δηλαδή οι απεργίες δεν φέρνουν αποτελέσματα.

Αυτή η προπαγάνδα θέλει την εργατική τάξη καθηλωμένη, έρμαιο των διαθέσεων των καπιταλιστών, να μη διεκδικεί την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών της και μάλιστα σε περίοδο που της αφαιρούνται δικαιώματα και κατακτήσεις στο όνομα της ανταγωνιστικότητας του κεφαλαίου, ενώ η οικονομική κρίση αυξάνει στο έπακρο την επιθετικότητα του κεφαλαίου ενάντιά της. Οι εργάτες θα αφήσουν στο απυρόβλητο αυτή την πραγματικότητα, χωρίς την παραμικρή αντίδραση στο δρόμο της καταστροφής τους; Μ' αυτή τη λογική αφοπλίζεται η εργατική τάξη. Αυτή η προπαγάνδα βάζει εμπόδια στη χειραφέτηση από την αστική πολιτική, υποτάσσει τους εργάτες στην αστική νομιμότητα, δηλαδή στη νομιμότητα των αντεργατικών μέτρων. Καλεί στην εγκατάλειψη διεκδίκησης του δίκιου απέναντι στον αντίπαλο, την τάξη των καπιταλιστών, που κλέβει το μόχθο της δουλειάς τους, στην εγκατάλειψη του «νόμος είναι το δίκιο του εργάτη».

Αντιπαραβάλλουν πως αν θέλουν αλλαγή πολιτικής, αυτό τάχα μπορούν να το κάνουν με την ψήφο τους στις εκλογές, επιλέγοντας κάποιο άλλο αστικό κόμμα. Ως τότε όμως οι αντεργατικοί νόμοι, που συνθέτουν την ταξική υπέρ του κεφαλαίου πολιτική, θα εφαρμόζονται και οι εργάτες θα υποτάσσονται στην ολοένα αυξανόμενη εκμετάλλευση, που αυξάνει τα δεινά και τα βάσανά τους. Θα αφήνουμε αναπάντητη αυτή την πολιτική; Αν η εργατική τάξη δεν οργάνωνε πολύμορφους ταξικούς αγώνες, απεργίες, συλλαλητήρια, καταλήψεις, άλλες κινητοποιήσεις, συγκρούσεις με το κεφάλαιο και την πολιτική της εξουσίας του, δε θα είχε κατακτήσεις. Εχει συσσωρευτεί πείρα. Με την απεργία η εργατική τάξη πρέπει να δείξει ότι δε νομιμοποιεί στη συνείδησή της τα αντεργατικά, αντιλαϊκά μέτρα. Είναι ένα βήμα προκειμένου να σταματήσει η κυβέρνηση, η αστική προπαγάνδα να προβάλλει πως ο λαός συναινεί στα μέτρα. Γι' αυτό πρέπει να είναι καθολική η συμμετοχή και η απάντηση. Δε νομιμοποιεί να υπάρχει μια κυβέρνηση που να υλοποιεί τις απαιτήσεις των μονοπωλίων, πολύ περισσότερο που η ίδια συνεχώς προπαγανδίζει ότι τα μέτρα είναι στο πρόγραμμά της. Δε νομιμοποιεί τους καπιταλιστές και την πολιτική τους.

Με την απεργία η εργατική τάξη μπορεί και πρέπει να κατακτά την ενιαία ταξική δράση, ως τάξη κόντρα όχι σε κάθε εργοδότη μεμονωμένα, αλλά στο σύνολο των κεφαλαιοκρατών και στην εξουσία τους. Και εδώ βεβαίως έχει σημασία η επιλογή του πλαισίου αντιπαράθεσης με το κεφάλαιο, δηλαδή η ολοκληρωτική εναντίωση στην πολιτική που αφαιρεί κατακτήσεις και δικαιώματα σε συνδυασμό με το πλαίσιο διεκδίκησης για την ικανοποίηση όλων των αναγκών της εργατικής οικογένειας και όχι παζάρια για το πόσα θα χάσουν. Που σημαίνει συσπείρωση με το ΠΑΜΕ, απεγκλωβισμός από τις δυνάμεις του κυβερνητικού - εργοδοτικού συνδικαλισμού, ΠΑΣΚΕ - ΔΑΚΕ, και των συνοδοιπόρων τους, των δυνάμεων του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ και άλλων δήθεν αντικαπιταλιστών, όπως η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, κλπ. Αρα, με την απεργία ανοίγει ο δρόμος συνειδητοποίησης της αλλαγής συσχετισμού δυνάμεων πρώτ' απ' όλα μέσα στο συνδικαλιστικό κίνημα, σε όφελος των εργατών. Αν ο συσχετισμός δύναμης ήταν διαφορετικός, αν δεν υπήρχαν τα εμπόδια των εργοδοτικών, κυβερνητικών και των άλλων συνοδοιπόρων τους δε θα μπορούσε η κυβέρνηση να περνά τέτοια μέτρα.

Μέσα από την κάθε απεργία, μαζί με την ανάδειξη της δύναμης της εργατικής τάξης στον ταξικό αγώνα, καταχτιέται η πείρα στην οργάνωση του αγώνα, η συγκέντρωση δυνάμεων για να δοθεί ακόμη πιο αποτελεσματικά η επόμενη ταξική μάχη ως συνέχεια στον ταξικό πόλεμο για την ανατροπή της αντεργατικής πολιτικής.

Πράγματι, μια απεργία δε φτάνει για την ανατροπή της αντεργατικής πολιτικής, που απαιτεί άλλη, υπέρ των εργατών πολιτική, άρα και άλλη εξουσία. Οι απεργίες συμβάλλουν στη συνειδητοποίηση της αναγκαιότητας απεγκλωβισμού από τα αστικά κόμματα, της αλλαγής του πολιτικού συσχετισμού δυνάμεων σε όφελος των εργατών. Η απεργία αποτελεί δράση απειθαρχίας, ανυπακοής στην πολιτική του κεφαλαίου που πρέπει να φτάνει μέχρι την ανυπακοή στην εξουσία του, βοηθά στη συνειδητοποίηση της ανάπτυξης πολιτικής πάλης για την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου.

5. Η κυβέρνηση προπαγανδίζει την πολιτική της ως μονόδρομο για να βγει η οικονομία από την κρίση και για την ανάπτυξη που θα ωφελήσει και το λαό. Ποια είναι η πραγματικότητα;

Η κυβέρνηση, τα αστικά επιτελεία και τα κόμματα του ευρωμονόδρομου, όταν μιλούν για έξοδο από την οικονομική κρίση και ανάπτυξη, εννοούν ανάπτυξη της καπιταλιστικής οικονομίας, δυνάμωμα του κεφαλαίου. Ταξική η οικονομία, ταξική και η ανάπτυξη, άρα σε βάρος της εργατικής τάξης και του λαού. Μάλιστα συζητούν μέτρα για ένταση της ανταγωνιστικότητας που θα φέρει την ανάπτυξη, που σημαίνει ακόμη φτηνότερη εργατική δύναμη, άρα ακόμη περισσότερα κέρδη, ακόμη μεγαλύτερη εκμετάλλευση. Τα μέτρα που έχουν παρθεί και αυτά που έρχονται, όπως π.χ. παραπέρα μείωση μισθών και συντάξεων, έχουν ήδη εξαγγελθεί, αυτό σημαίνει πως έχουν μόνιμο χαρακτήρα.

Να, γιατί η σύγκρουση των εργαζομένων με το κεφάλαιο, τα κόμματά του, την ΕΕ και με αυτές τις επιδιώξεις είναι αναπόφευκτη. Και η απεργία είναι βήμα που μπορεί να δώσει ώθηση, πρέπει να την κάνουμε να δώσει ώθηση στην αντεπίθεση, στη ρήξη. Αλλωστε, ο πλούτος που παράγεται στη χώρα μπορεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες της εργατικής τάξης, των φτωχών αγροτών, των μικροπαραγωγών, αν καταργηθεί το κέρδος, δηλαδή η καπιταλιστική ιδιοκτησία, αν γίνει λαϊκή, κοινωνική ιδιοκτησία και η Ελλάδα να αποδεσμευτεί από την ΕΕ, το ΝΑΤΟ, κάθε ιμπεριαλιστικό οργανισμό. Τότε δε θα υπάρχουν και ανάπτυξη σε όφελος του λαού θα υπάρχει.

Ρωτάνε κάποιοι: Μπορεί η Ελλάδα να σταθεί μόνη της; Βεβαίως μπορεί, αλλά χωρίς τους καπιταλιστές, με λαϊκή εξουσία. Η Ελλάδα διαθέτει ικανοποιητικό επίπεδο συγκέντρωσης της παραγωγής, των μέσων παραγωγής, του εμπορικού δικτύου και ορισμένο επίπεδο ανάπτυξης σύγχρονης τεχνολογίας. Διαθέτει έμπειρο και πολυάριθμο εργατικό δυναμικό, με βελτιωμένο μορφωτικό επίπεδο και εξειδίκευση και πολυάριθμο επιστημονικό δυναμικό. Διαθέτει αξιόλογες πλουτοπαραγωγικές πηγές, σημαντικά αποθέματα ορυκτού πλούτου, που είναι σημαντικό πλεονέκτημα για την παραγωγή βιομηχανικών και καταναλωτικών προϊόντων. Εχει το μεγάλο πλεονέκτημα να μπορεί να εξασφαλίζει επάρκεια στα είδη διατροφής για τις λαϊκές ανάγκες, αλλά και για το εξωτερικό εμπόριο. Διαθέτει δυνατότητες για παραγωγή σύγχρονων προϊόντων, μηχανών, εργαλείων και συσκευών. Χρειάζεται κοινωνικοποίηση των βασικών και συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, κεντρικός σχεδιασμός, εργατικός λαϊκός έλεγχος. Ετσι θα αναπτύσσονται η βιομηχανία, η αγροτική παραγωγή χωρίς κρίσεις, ικανοποιώντας όλες τις λαϊκές ανάγκες. Δίπλα στην κοινωνική παραγωγή θα υπάρχει και η συνεταιριστική παραγωγή για τους μικροπαραγωγούς. Αυτός είναι ο δρόμος του λαού.